กรุงเทพฯ — อานนท์ ชวาลาวัลย์ค่อนข้างพอใจที่มีคนประมาณ 500 คนเข้าชมนิทรรศการวัตถุทางการเมืองที่เขาสะสมไว้หลังจากจัดแสดงเกือบหนึ่งเดือน เมื่อมองดูสิ่งของเหล่านั้นแล้ว เขาก็นึกขึ้นได้ว่าประเทศไทยยังคงอยู่ในวังวนแห่งความรุนแรงทางการเมือง
เขาบอกว่ามีชามโลหะสมัยสงครามเย็นใบนี้ที่มีข้อความต่อต้านคอมมิวนิสต์พิมพ์อยู่ จากนั้นย้อนไปเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา แขนเสื้อสีขาวเปื้อนเลือดเป็นของสิรวิชญ์ เสรีธิวัฒน์ นักเคลื่อนไหวต่อต้านรัฐบาลทหาร
“มันเหมือนกับว่าเราติดอยู่ในบ่วงแห่งความรุนแรง [การเมือง]” อานนท์กล่าว
สำหรับเขาแล้ว ไม่มีสิ่งใดจะทดแทนผู้เข้าชมที่ได้เห็นวัตถุทางการเมืองของจริงกว่า 1,000 ชิ้นที่เขาเก็บรวบรวมมาเป็นเวลาเกือบสี่ปีภายใต้โครงการที่ชื่อว่า Museum of Popular History ยังไม่มีพิพิธภัณฑ์ทางกายภาพดังกล่าว แต่นิทรรศการปัจจุบันที่หอศิลป์ในกรุงเทพฯ หมายความว่าประชาชนทั่วไปสามารถชมวัตถุที่จัดแสดงกว่าร้อยชิ้นได้
นอกจากชามยุคสงครามเย็นแล้ว ผลงานชิ้นโปรดอีกชิ้นของเขาที่จัดแสดงคือป้ายขนาด A4 จากการประท้วงต่อต้านรัฐบาลที่มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข-การปฏิรูปที่เขาเก็บมาจากผู้ประท้วงหญิงสาวคนหนึ่งที่สถานที่ประท้วงเมื่อปีที่แล้ว ข้อความที่เขียนบนนั้นอ่านว่า “ถ้าการเมืองดี แม่คงมีเครื่องล้างจานแล้ว”
“มีความหมายมาก” อานนท์เหน็บ “มันทำให้เราเข้าใจว่าการประท้วงบนท้องถนนระหว่างปี 2563-2564 ไม่ใช่สิ่งที่ห่างไกลจากชีวิตประจำวัน”
แม้ว่าวัตถุเหล่านี้จะสื่อถึงผู้ชมได้โดยตรง แต่อานนท์ วัย 37 ปี ยอมรับว่าไม่มีสถาบันของรัฐหรือมหาวิทยาลัยใดที่เก็บรวบรวมวัตถุที่มีค่าทางการเมืองเหล่านี้
“รัฐอาจรวบรวมพวกเขาแต่เพียงเพื่อใช้เป็นหลักฐานในการฟ้องร้องทางกฎหมายต่อผู้ประท้วง จากนั้นพวกเขาก็น่าจะทิ้งพวกเขาไป หนังสือบางเล่มอาจเก็บไว้แต่เพื่อทำความเข้าใจกับกลุ่มต่อต้านการสถาปนา แต่ไม่ใช่เพื่อรักษาประวัติศาสตร์” อานนท์ชี้
ซึ่งหมายความว่างานนี้ตกเป็นของเขา และในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา ผู้เข้าชมนิทรรศการบางรายเสนอที่จะบริจาคสิ่งของเพิ่มเติมให้กับเขา แม้ว่าข้อเท็จจริงที่ว่าการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์สมัยนิยมยังเป็นความฝันอันไกลโพ้นสำหรับอานนท์ ไม่ใช่แค่ประเทศไทยเท่านั้น
นิทรรศการที่กินใจร่วมสมัยจัดแสดงถึงวันที่ 27 มีนาคม 2565 เวลา 11.00 น. ถึง 19.00 น. ค่าเข้าชมฟรี
โดย
ประวิตร โรจนพฤกษ์ นักเขียนอาวุโส-25 มีนาคม 2565 18:00 น
